Deneme_
4. BÖLÜM
Alice’in macerasında sona yaklaşırken işte yine o dehlizin içindeyiz.
Yazar Alice’i kendi problemlerinden bir süreliğine uzaklaştırıp insanların yaşadığı farklı farklı sorunları görmesini sağlamıştır ve yeniden Alice’i kendi sorunuyla yüz yüze getirmiştir. Bu kez Alice “Daha akıllıca davranacağım” der ve mantardan ısırır. Kapıdan geçecek boya ulaşır ve bu kez rahatlıkla kapıdan çıkar. Olmak istediği bahçededir artık. Burada da görüyoruz ki zaman her şeyin ilacıdır.
Alice bir bahçeye ulaşır. Maça ikilisi, beşlisi ve yedilisi üç bahçıvan, bahçeye kırmızı gül dikeceklerine beyaz gül dikmişlerdir. Kraliçe görmeden gülleri kırmızıya boyamaya çalışırlar ama başarılı olamazlar. Güzel bir bahçe, ilginç bir olay. Bu anlamsız işi iskambil kâğıtları Kraliçe’den korktukları için yapmaktadırlar. Hikâye burada, Kraliçe’nin adı ile zaten bir otorite olduğu gayet açık olsa da bu durumu tekrar vurgular. Korkulan bir otorite; Kraliçe. Sonrasında Kraliçe’nin ağzından düşmeyen “Kesin kafasını” lafı ile bu otorite pekişir.
Alice Kupa Kraliçe’si ile bu bölümde karşılaşır. İskambil kâğıtlarından kupa, asilleri ve kiliseyi simgeler. İngiltere’de kilise kraliçeye bağlıdır. Kraliçe onu kriket oyununa dahil eder. Alice ile Kraliçe’nin yaptığı kriket maçı sopaların birer flamingo, topun kirpi olmasından dolayı eğlenceli gibi görünebilir. Ama bu bir savaş sahnesine benzetilebilir. Savaşlarda sadece masumların zarar gördüğünü düşünerek bu sonuca varılır. Siyasi bir toplantı da olabilir. Oyun alanındaki tümsekler, yarıklar ülkenin coğrafyası ile ilgili görünüyor. Ama başka bir açıdan bakarsak yazar öğüt vermeye devam eder: “Hayat bir oyunsa, zorlukları da olacaktır.” Zira bizi eğlendirmeyen oyunları da oynamak zorunda kalmışızdır. İngiltere’de oyunlar Kraliçenin kurallarına göre oynanır. Kurallara uymazsan kelleni uçurma hakkına sahiptir. Gel de oynama!
Gorki’nin Çocukluğum adlı eserinde büyükanne karakteri “Bu evde kural çoktur, ama doğruluk yoktur,” der. Kraliçe’nin tutarsız kararları ve korkuyla kurduğu bu sistem de düzeni sağlamaz. Şimdiki zamanda yazılsa bu metin acaba Kraliçe ve Alice ne oynardı? Kendimizi Kraliçe ve Alice’in santrafor olduğu bir futbol maçında bulabilirdik. Şimdiki zamanda boğazımıza kadar futbola batmış durumdayız ne de olsa.
Alice Kraliçe ile ters düşersem diye endişe duyar. Beyaz tavşan da buradadır. Baba yönetimi destekleyen gelenekçi bir bireydir. Az sonra Cheshire kedisi de gelir.
Bu arada “Kesin kafasını’’ lafı bir daha duyulur. Cheshire kedisi için gelen bu emir duyulunca kedi kaybolur. Onu bulması için hapisteki Düşes çıkartılır. Bölüm biter. 6. bölümde tanışan Alice ve Düşes 9. bölümde eski dostlar gibi sarılırlar. Böylece Sahte Kaplumbağa bölümü başlar. Her şeyden ders çıkaran Düşes; “Dünyayı döndüren şey sevgidir. Göründüğün gibi ol,” der Alice’e. Bir bilge gibi konuşmaktadır. Her olayın bir ders olmadığını Alice ile birlikte ister istemez düşünürüz. Ama Düşes’in söylediği derin sözler okuyucuyu da Alice’i de aslında etkiler. İlgisiz anne başına gelenlerden ders çıkarmış olmalı. Kraliçe’nin korkusundan Düşes bir anda ortadan kaybolur ve Kraliçe yine sahnededir. Herkesi affeder. Öyle bir anda sebepsiz. Bu da bir tutarsızlık.
İki yeni karakterle tanışırız bu bölümde Kraliçe sayesinde. Sahte kaplumbağa ve mitolojik karakter. Hikayedeki görevi Alice’i sahte kaplumbağaya götürmek ama Griffin daha büyük bir şey yapıp Alice ve okuyucuya Kraliçe’yi anlatıyor. Sahte kaplumbağanın yanına geldiğimizde o hayatını anlatmaya başlar. Hikâyenin içinde hikâye gibi. Alice dinler kendisi ile farklılıkları bulur. Tüm hikayeler farklıdır zaten.
Bu bölüm eğitim sistemiyle ilgili eleştiri olarak yorumlanabilir. Sürekli ağlayıp hıçkıran kaplumbağa aslında hiç de üzücü olmayan şeyler anlatır. Burada yazar Alice’e gün gelir ağladığın şeylere gülersin mesajı verir. Okul bahsi bitince müzik girer araya, dans ile birlikte. Istakoz Kandirili bölümü başlar. Müzik bitince Alice anlatır sabahtan beri başına gelenleri. Şöyle başlar; “Dünü anlatmanın bir yararı olacağını sanmıyorum, çünkü dün başka biriydim.” Burada kahramanımız yine değişime gönderme yapar. Bu ikili ile geçen zaman bir okul zamanı gibidir Alice için. Okuyucu da bunu hisseder. Gerçek bir şeyler öğrendiği okul.
Duruşma başlıyor çığlığıyla bir sonraki bölüme geçilir. “Turtaları kim çaldı?” Bölümün adı da duruşmanın konusu da bu. Ama bölümün başında turtaların orada olduğunu yazar bize söyler. O zaman bu duruşma nedir? Tüm hikâyenin sorgusu gibidir bu duruşma. Alice tüm karşılaştığı karakterleri burada görür. Bu sahnede Alice yönetimi, inançlarını, adaleti de sorgular ve yeniden büyür. Risk almaktan korkmayan Alice cesurca kraliçe ile çatışır. Kraliçenin “uçurun kafasını” dediğinde Alice, asıl boyuna ulaşır ve iskambil kâğıtları havaya fırlayıp üzerine doğru uçmaya başlar. Alice onlardan korkmaz. İskambil deyince akla ilk gelen şey kumardır. Hayatta risk almak gerekebilir. Bazen kazanırız bazen kaybederiz. Kadınlığın değer görmediği bir dönemde yaşayan Alice, kadın olarak yönetime korkusuzca karşı çıkar. Sonunda Alice rüyasından uyanır. Aynı Alice’in tavşan deliğinden düşmesi gibi, bir anda uyanmasını da yadırgamayız.
Gördüklerini ablasına anlatır. Ablası Alice’in nasıl bir yetişkin olacağını hayal eder. Kendisinden çok farklı olacağını düşünür. Alice; terbiyeli, meraklı, sürekli soru soran, ben kimim diyerek kimliğini bulmaya çalışan, öğrendiği bilgilerin doğruluğunu sorgulayan bir kız çocuğudur. Hikâyenin başlarında değişimden çekinse de sonraları alışır. Yaşadıkları onun korkutmaz, şaşırtmaz. Bunca absürtlüğü yalnızca anlamaya çalışır ve macera boyunca geri dönme çabasına hiç girmez. İşte bu, Alice’in düşü, düşüşü ve dönüşümünün hikâyesidir.
Elimizde beni iç yazan bir şişemiz yok ama çocukluk duygularımızı tüm hayatımız boyunca koruyabiliriz. Ne dersiniz?
Betül Çakıroğlu / Sümeyra Dernek
SON
DenDen Blog 